Dây thần kinh phế vị & Yoga - Chìa khóa cho sự nghỉ ngơi và thư giãn

DÂY THẦN KINH PHẾ VỊ LÀ GÌ?

Dây thần kinh phế vị (Vagus Nerve) là dây thần kinh chịu trách nhiệm chính cho hệ thần kinh phó giao cảm (Parasympathetic Nervous System). Nó là dây thần kinh phức tạp nhất trong tất cả các dây thần kinh của chúng ta. Trong tiếng Latin, "Vagus" có nghĩa là “Lang thang”. Do đó, nó còn được gọi là "Dây thần kinh Lang thang" (Wandering Nerve). Được gọi như vậy bởi vì nó bắt nguồn từ thân não / cuống não (Brainstem). Sau đó, các sợi thần kinh lan truyền đến cổ họng và phần trên cơ thể, và thông qua các sợi thần kinh này, các tín hiệu thần kinh được truyền qua lại giữa cơ thể và bộ não. Nói tóm lại, dây thần kinh phế vị kết nối não bộ với mọi thứ từ lưỡi, hầu họng, dây thanh âm, phổi, tim, dạ dày và ruột, cho đến các tuyến nội tiết khác nhau sản xuất các enzyme và hoóc môn, ảnh hưởng đến quá trình tiêu hóa, trao đổi chất, v.v.

Ảnh hưởng đáng kể của dây thần kinh phế vị đến phổi và tim là khá thú vị. Bộ ba này gồm, Não-Tim-Phổi điều khiển cơ thể bạn và điều khiển tâm trí bạn. Đó là chìa khóa để quản lý trạng thái tâm trí và mức độ căng thẳng của bạn. Điều này phụ thuộc vào khả năng kích hoạt các dây thần kinh phó giao cảm để làm lắng dịu hệ thống thần kinh của bạn theo ý muốn. Thông thường, ý chí không thể kiểm soát phần này của hệ thần kinh, nhưng khi bạn kích thích dây thần kinh phế vị sẽ thu được những tác dụng giúp mang lại sự thư giãn và bình yên cho cơ thể và tâm trí.

Sau đây là những cách thức tác động lên dây thần kinh phế vị trong Yoga:

1. Hít Thở Chậm Và Sâu Bằng Bụng / Cơ Hoành

Hít thở là một trong những cách đơn giản và hiệu quả nhất để kích thích dây thần kinh phế vị tạo ra phản ứng thư giãn. Chỉ cần hít một hơi sâu, và thở ra dài và chậm bằng cơ hoành là đủ để kích thích dây thần kinh phế vị, nó sẽ báo cho bộ não của bạn biết rằng đã đến lúc thư giãn.

Tuy nhiên, dây thần kinh phế vị cũng chạy qua cổ họng và dây thanh âm (Vocal Chord). Vì vậy, các bài tập Pranayama của Yoga cụ thể như Hơi thở Chiến thắng (Ujjayi Pranayama) và Hơi thở Con ong (Bhramari Pranayama) cũng có những tác động mạnh mẽ.

2. Hát Và Tụng Thần Chú

Tương tự như cách thực hiện Hơi thở Con ong làm rung các dây thanh âm, hát và tụng thần chú đã được chứng minh là có tác dụng đối với dây thần kinh phế vị để đưa cơ thể vào trạng thái "nghỉ ngơi và tiêu hóa" (rest and digest). Hãy thử hát khi bạn tắm hoặc hát theo đài trong ô tô. Bất kỳ bài hát hoặc câu thần chú nào bạn thích đều có thể giúp mang lại phản ứng này. Câu thần chú Aum (Om) đặc biệt hiệu quả để nuôi dưỡng cảm giác thanh thản, bình tĩnh và được cho là tạo ra những rung động tích cực, và có tác dụng thanh lọc trường rung động xung quanh bạn.

3. Liệu Pháp Lạnh

Liệu pháp này được phổ biến bởi Wim Hof, nó được kết hợp giữa "Phương pháp Thở Wim Hof" (Wim Hof Breathing) với tắm nước lạnh. Phương pháp Thở Wim Hof luôn được thực hiện với việc hít thở bằng bụng, trong đó hít vào bằng mũi và thở ra bằng miệng.

Việc tiếp xúc với nước lạnh ngày càng được chứng minh là giúp làm giảm lo lắng và căng thẳng, kích thích dây thần kinh phế vị và thúc đẩy các ty thể (mitochondrion) khỏe mạnh, chúng là những 'cỗ máy - engine' trong mỗi tế bào của chúng ta. Nếu không thể tắm nước lạnh, bạn hãy thử dội nước lạnh lên mặt. Đặc biệt là khi bạn đang lo lắng hoặc hồi hộp, vì điều này cũng có tác dụng tương tự, hoặc đi dạo bên ngoài trong thời gian ngắn với quần áo tối thiểu trong thời tiết lạnh giá.

Nếu bạn muốn tiến xa hơn, hãy kết hợp tắm nước lạnh với kỹ thuật thở Pranayama của Yoga bằng cách hít thở bụng và cơ hoành hoặc hơi thở Yoga đầy đủ (Hơi thở ba phần: ngực, bụng, sườn).

4. Thiền Định

Thiền định đã được chứng minh là kích hoạt hệ thần kinh phó giao cảm bằng cách làm chậm nhịp tim và hơi thở, thư giãn nhóm cơ bụng và làm chậm hoạt động của sóng não.

Tất cả những tác dụng này sẽ báo hiệu cho dây thần kinh phế vị rằng cơ thể bạn đang ở trạng thái thư giãn và an toàn, sau đó gửi tín hiệu đến bộ não để biết rằng bạn có thể thư giãn. Trong thực hành thiền định, những suy nghĩ tích cực, yêu thương cũng rất có lợi cho hoạt động của dây thần kinh phế vị.

5. Sức Khỏe Đường Ruột

Não và đường ruột liên lạc thường xuyên thông qua dây thần kinh phế vị. Đó là lý do tại sao sức khỏe đường ruột và sức khỏe tinh thần có mối liên hệ nội tại với nhau. Trên thực tế, các nghiên cứu khoa học đã cho thấy rằng, những người thường nhạy cảm với thực phẩm, hay lo lắng, gặp các vấn đề về đường ruột, chứng sương mù não và mất nhân cách. Chắc chắn, đây là nguyên nhân của dây thần kinh phế vị hoạt động kém.

Khi vi khuẩn đường ruột khỏe mạnh và cân bằng tốt, điều này đã được chứng minh trong nhiều nghiên cứu là sẽ ảnh hưởng tích cực đến dây thần kinh phế vị, và góp phần cải thiện sức khỏe não bộ. Nếu bạn gặp phải các vấn đề về tiêu hóa - hãy suy nghĩ xem liệu chứng khó tiêu hoặc các vấn đề về dạ dày này có xu hướng đi kèm với tâm trạng thất thường hoặc sương mù não hay không? Nếu câu trả lời là "Có", thì đã đến lúc bạn cần quan tâm nhiều hơn đến đường ruột của mình. Bởi vì, hơn 80% hệ miễn dịch của chúng ta thực sự nằm trong đó!

Các Biện Pháp:

• Sử dụng một loại men vi sinh chất lượng tốt có thể giúp cải thiện vi khuẩn đường ruột, cũng như có thể bổ sung nhiều men vi sinh và thực phẩm tạo men vi sinh hơn trong bữa ăn của bạn - hãy nghĩ đến dưa cải bắp, kim chi, trà Kombucha (trà lên men) hoặc Nấm sữa Tây Tạng Kefir.
• Các phương pháp thực hành như thỉnh thoảng nhịn ăn, đảm bảo bạn không ăn khi đã quá khuya. Cắt giảm lượng đường tinh luyện cũng có thể có tác động tích cực đến sức khỏe đường ruột, do đó cũng giúp giảm lo lắng và căng thẳng.
• Thường xuyên thực hành các tư thế Xoắn-Vặn của Yoga (Twist Yoga Poses) để tác động lên vùng bụng và gia tăng Lửa Tiêu hóa (Agni - Digestive Fire) kết hợp với các bài tập Pranayama hít thở bằng bụng / cơ hoành.

VỀ TÁC GIẢ:

Emma Newlyn là một giáo viên Yoga và nhà trị liệu & huấn luyện viên về sức khỏe của chương trình đào tạo E-RYT 500 có trụ sở tại Sussex, Vương quốc Anh.

Emma còn là một nhà văn với nhiều kiến thức chuyên sâu về Yoga và Ayurveda, cô là cộng tác viên thường xuyên cho các tạp chí như "Breathe and Soul & Spirit", và các nền tảng trực tuyến như "The Holistic Journal", "Yoga Matters", "Ekhart Yoga" và "London’s The Wellcome Collection".

Bài viết cùng tác giả: "Điều kỳ diệu của nguyên tố Không gian hay Ête".

Dịch & biên soạn: Thang Mlod | Ảnh minh họa: Internet.